In maart opende het Leiden Image-Guided Therapy (LIGT)-centrum, dat beschikt over state-of-the-art medische beeldvorming met onder andere een angio-CT-scanner. Ook patiënten met oncologische aandoeningen kunnen er terecht, bijvoorbeeld voor ablatie van tumoren. “Juist bij oncologische patiënten kan minimaal invasieve behandeling van grote meerwaarde zijn”, zegt interventieradioloog dr. Mark Burgmans (Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden).
Bij minimaal invasieve behandelingen is medische beeldvorming – bijvoorbeeld met echografie, CT of angiosystemen – onmisbaar om de weg te vinden in het menselijk lichaam. Als interventieradioloog maakt Mark Burgmans daar dan ook veelvuldig gebruik van. “Minimaal invasieve behandelingen, bijvoorbeeld om een bloedvat te openen, een verwijd bloedvat te versmallen met een stent, of een tumor te ableren, kunnen chirurgie vaak vervangen”, vertelt hij. Voor de patiënt biedt dat voordelen zoals een kortere opnameduur, maar ook een sneller herstel en een lager risico op complicaties doordat er niet gesneden wordt. “Zeker voor kwetsbare, vaak oudere patiënten, die door de vergrijzing een steeds groter deel van de patiëntenpopulatie uitmaken, is een minimaal invasieve ingreep beter te verdragen dan een operatie.”
Angio-CT
Het Leids Universitair Medisch Centrum heeft daarom de afgelopen tijd een compleet centrum gebouwd voor beeldgestuurde minimaal invasieve behandelingen: het Leiden Image-Guided Therapy (LIGT)-centrum. Burgmans is trots op de aanwezige faciliteiten. “We hebben het LIGT-centrum ingericht met state-of-the-art apparatuur”, vertelt hij. Het pronkstuk is de angio-CT, een combinatie van een angiografiesysteem en een CT-scanner. “We zijn het eerste centrum in Europa dat deze angio-CT van Philips plaatst, er staat er verder alleen eentje in Amerika. We denken met het LIGT-centrum nu alles in huis te hebben om opereren zonder snijden vorm te geven voor de toekomst. Met de aanwezige apparatuur kunnen we naar verwachting tien jaar vooruit.”
Van de vijf behandelkamers in het LIGT-centrum zijn er drie angiokamers, vooral bedoeld voor interventieradiologen. De overige twee kamers zijn operatiekamers, waarvan er één is ingericht als hybride OK. “Daar staat een angiosysteem in, maar ook een volwaardige operatietafel. Deze opstelling leent zich voor combinaties van beeldgestuurde behandeling, in samenwerking met bijvoorbeeld leverchirurgen en transplantatiechirurgen.” Voor een MRI-faciliteit in het LIGT-centrum is niet gekozen. “Daar hangt een extra prijskaartje aan waarvan niet zeker is dat het in verhouding staat tot de toegevoegde waarde.”
Onderzoek en onderwijs
Wat het LIGT-centrum uniek maakt, is de samenwerking tussen verschillende specialismen, vertelt Burgmans. “Hier werken interventieradiologen en chirurgen, maar ook anesthesiologen die bepaalde pijnbehandelingen uitvoeren, oogartsen die ingrepen aan het oog verrichten, en maag-darm-leverartsen die aan de andere kant van de muur diverse soorten scopieën uitvoeren”, somt hij op. “Door die samenwerking kunnen we alle beschikbare expertise onderling uitwisselen, wat niet alleen goed is voor de patiëntenzorg, maar ook voor onderzoek en onderwijs.” Zo beschikken sommige kamers over een speciale meekijkruimte. “Daar kunnen studenten of collega’s uit andere centra meekijken, maar ook partners vanuit de industrie met wie we samenwerken.”
Er zal ook wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd worden. “Bijvoorbeeld om de meerwaarde van het angio-CT-apparaat voor de patiëntenzorg in kaart te brengen – want dat is in de praktijk natuurlijk nog niet gedaan.”
Zestig patiënten per dag
Patiënten van het LIGT-centrum kunnen na hun behandeling terecht in een speciale verkoeverruimte, die zestien bedden en vier stoelen telt. “Daar kunnen patiënten kortdurend worden opgenomen. We noemen het een high turnover lounge. Er kunnen wel zestig patiënten per dag in het centrum behandeld worden. Zij vliegen door het centrum voor hun behandeling en gaan óf weer naar huis, na het verblijf op de uitslaapkamer, óf kortdurend naar een verpleegafdeling. Op deze manier hopen we heel veel capaciteit te winnen.”
Ablatie van tumoren
Naar verwachting zal ongeveer een derde van de patiënten bij het LIGT-centrum komen voor een oncologische behandeling. “Juist bij oncologische patiënten kan minimaal invasieve behandeling van grote meerwaarde zijn. Omdat deze behandeling een stuk minder belastend is dan een operatie, pakt de balans tussen behandeleffectiviteit en kwaliteit van leven positiever uit.”
Als voorbeeld noemt Burgmans de behandeling van tumoren in lever, nieren, longen, botten en weke delen. “Dat zijn bij uitstek organen waarin je tumoren goed kunt ableren. Als levercentrum behandelen we bijvoorbeeld veel patiënten met leverkanker of levermetastasen, die goed te behandelen zijn met microgolf- of radiofrequente ablatie. Met behulp van de nieuwe angio-CT-scanner zullen we de ablatienaalden met nog grotere precisie kunnen plaatsen.”
Naast ablatie zal het LIGT-centrum ook andere oncologische behandelingen aanbieden. “We passen lokale chemotherapie toe door bolletjes met chemotherapie via de lies en het slagaderlijk bloedvatenstelsel naar de leverslagader te navigeren. Datzelfde kan met ingebracht radioactief materiaal voor radio-embolisatie.” Deze behandelingen kunnen ook gecombineerd worden met ablatie. “Nu doen we dat in twee verschillende ingrepen, met vaak twee benodigde opnames. Straks kan dat dus in één keer.”
Steeds vaker eerste voorkeur
Burgmans ziet belangrijke ontwikkelingen op het gebied van minimaal invasieve behandelingen van kanker. “Ik denk dat de toepassing van ablatie de komende jaren enorm zal toenemen. De recentelijk gepubliceerde COLLISION-trial, geïnitieerd vanuit het Amsterdam UMC, liet bijvoorbeeld zien dat thermale ablatie even effectief is als opereren bij levermetastasen tot 3 centimeter grootte, terwijl de behandeling tegelijkertijd veel veiliger is.1 Er zijn minder complicaties en mensen zijn na een dag weer thuis. Die voordelen, met dezelfde oncologische uitkomsten, zullen ertoe leiden dat ablatie steeds vaker de eerste voorkeur gaat worden.”
Burgmans verwacht daarnaast dat het arsenaal aan ablatietechnieken zal toenemen. “Naast microgolf- en radiofrequente ablatie met hitte passen we bijvoorbeeld ook al cryoablatie toe. Dat doen we veel bij wekedelentumoren. Het voordeel is dat je het bevroren weefsel goed in beeld kunt brengen tijdens de behandeling, zeker met deze nieuwe scanner. Je kunt daardoor goed monitoren tot hoever de bevriezing reikt, wat handig is als er zenuwen in de buurt liggen die je niet wilt beschadigen.”
Het LIGT-centrum opende op 19 maart 2025 voor patiënten. Op 7 maart was er al een openingssymposium om de komst van het centrum te vieren.
Referentie
1. Van der Lei S, et al. Lancet Oncol 2025;26:187-99.
Dr. Diana de Veld, wetenschapsjournalist
Oncologie Up-to-date 2025 vol 16 nummer 2
DEEL DIT ARTIKEL:
