De fase 2 TERRAIN-studie vergeleek de werkzaamheid en veiligheid van enzalutamide met bicalutamide bij patiënten met gemetastaseerde castratieresistente prostaatkanker. Prof. dr. Axel Heidenreich (Universiteitskliniek Aken, Duitsland) liet in zijn presentatie tijdens het EAU-congres zien dat enzalutamide een voordeel in progressievrije overleving gaf van ongeveer tien maanden ten opzichte van bicalutamide.
In de gerandomiseerde, dubbelblinde fase 2 TERRAIN-studie werden 375 patiënten met gemetastaseerde castratieresistente prostaatkanker (mCRPC) geïncludeerd die ziekteprogressie vertoonden na initiële hormoontherapie met een luteïniserend hormoon-releasing hormoon (LHRH)-analoog of chirurgische castratie. Het primaire eindpunt van de studie was progressievrije overleving (PFS) gedefinieerd als de tijd van randomisatie tot progressieve complicaties als radiologische progressie, skeletgerelateerde complicaties, het starten van een nieuwe antineoplastische therapie of overlijden. Secundaire eindpunten bestonden onder andere uit de tijd tot PSA-progressie.
Heidenreich liet zien dat het primaire eindpunt van de TERRAIN-studie duidelijk gehaald werd. Een significant PFS-voordeel van 9,9 maanden werd in de enzalutamide- versus de bicalutamidegroep waargenomen (15,7 versus 5,8 maanden; HR 0,44; p<0,0001). Daarnaast lieten de patiënten die behandeld werden met enzalutamide minder progressieve complicaties zien. De tijd tot PSA-progressie was significant langer in de enzalutamidegroep (19,4 maanden) ten opzichte van de bicalutamidegroep (5,8 maanden; HR 0,28; p<0,0001). Van de met enzalutamidebehandelde patiënten liet 82% vanaf baseline een >50% PSA-reductie zien in week 13 ten opzichte van 21% in de bicalutamidegroep.
Heidenreich concludeerde: “De uitkomsten van de TERRAIN-studie kunnen wellicht een verandering teweegbrengen in het veld van de mCRPC-behandeling doordat enzalutamide mogelijk al eerder, na het falen van de initiële hormoontherapie, ingezet kan worden.
Drs. B.D. Hagenaars, medical writer
Commentaar prof. dr. P.F.A. Mulders, uroloog, Radboudumc, Nijmegen
De Europese TERRAIN-studie werd onder supervisie van Astellas uitgevoerd in verschillende landen in Europa. De principal investigator van deze studie was Betrand Tombal uit Brussel. Deze studie is een prospectieve gerandomiseerde fase 2-studie met als voordeel over een fase 3-studie dat minder patiënten hoeven te worden geïncludeerd. Het nadeel is dat het nooit level 1-bewijs wordt en wellicht niet de standaard praktijk zal beïnvloeden. Daar enzalutamide al een positief effect heeft laten zien bij castratieresistente prostaatkankerpatiënten met metastasen, zowel na (AFFIRM) als voor (PREVAIL) chemotherapie, toont deze studie eigenlijk opnieuw effectiviteit aan.
In deze studie werd enzalutamide vergeleken met 50 mg bicalutamide en werd een significant verschil gezien ten faveure van enzalutamide. Dit zal niet tot grote schokkende veranderingen in beleid leiden daar 50 mg bicalutamide in deze fase van castratieresistentie niet erg effectief is. De progressie werd vooral afgelezen door PSA, een secundair eindpunt in deze studie en gerelateerd aan de primaire eindpunten, met name radiologische progressie. Enzalutamide gaf een drie keer groter interval tot progressie. De enzalutamidearm had een vergelijkbare PFS als in de PREVAIL-studie. Van 50 mg bicalutamide zien we nu nog een meer dan 50% PSA-reductie bij een vijfde van de patiënten, bij enzalutamide was dit vier keer zo hoog. De impact van deze reductie op de overleving werd niet gezien, maar is en was voor bicalutamide niet aanwezig en voor enzalutamide al aangetoond in de PREVAIL-studie.
Mijn conclusie is dat deze studie aantoont dat enzalutamide werkt bij mCRPC, iets wat we al wisten. We kunnen niet de conclusie trekken dat enzalutamide nu eerder tijdens het ziektebeloop bij patiënten moet worden ingezet. Hiervoor zullen studies moeten worden verricht tijdens de hormoongevoelige tijdsperiode. Deze zijn recentelijk geïnitieerd en hieraan zullen ook Nederlandse centra gaan meedoen.
Oncologie Up-to-date 2015 vol 6 nummer 3